należności związanych z korzystaniem z lokali mieszkalnych i użytkowych. Problem ten jest bardzo poważny ponieważ jego skala powoduje zagrożenie dla terminowości realizacji przez spółdzielnię jej z kolei zobowiązań względem innych podmiotów. Należy mieć bowiem świadomość, że w związku z charakterem prowadzonej działalności spółdzielnia zobligowana jest do zawarcia szeregu umów związanych z obsługą posiadanych zasobów lokalowych. Do umów tych przykładowo zaliczyć należy umowy na dostawę energii cieplnej (centralne ogrzewanie, w części lokali ciepła woda), energii elektrycznej do oświetlenia powierzchni wspólnych, klatek schodowych, piwnic, itp., dostawy wody, wywóz śmieci i inne.

Nie wywiązanie się przez spółdzielnię z jej zobowiązań z powyższych tytułów może powodować bardzo poważne w skutkach sankcje, w postaci przykładowo zaprzestania dalszego świadczenia usług. W praktyce oznaczać więc może osiedla bez ogrzewania, domy z nieoświetlonymi klatkami schodowymi lub też nie opróżniane pojemniki ze śmieciami.

Do chwili obecnej do takich sytuacji nie dochodziło i dojść nigdy nie powinno. Niemniej jednak należy mieć świadomość, że w odniesieniu do powyższych zobowiązań spółdzielni jest tak, że pełni ona zaledwie funkcję pośrednika w przekazywania uzyskiwanych od osób zobowiązanych pieniędzy. Nie ma żadnych dodatkowych źródeł, z których pokrywać mogłaby zaliczkowo te wydatki. Zatem jeśli nie otrzyma ich od osób zobowiązanych to jest osób zamieszkałych w lokalach lub korzystających z lokali użytkowych to może tak być, że zabraknie jej na regulowanie jej zobowiązań.

Aby do tego nie dopuścić Spółdzielnia zmuszona jest do prowadzenia windykacji należności. Doświadczenia ostatnich lat, zwłaszcza zaś zwiększające się zadłużenie osób korzystających z lokali powodują, że działania te wymagają intensyfikacji, co czynione jest zresztą nie w interesie samej spółdzielni, ale w interesie ogółu osób korzystających z jej usług.

Osobom, które zalegają z opłatami wysyłane są systematycznie monity, wzywające do dobrowolnej zapłaty. Niewiele one w gruncie rzeczy dają, ponieważ większość osób je ignoruje. Wiele osób również kredytuje swoje bieżące wydatki kosztem niepłacenia spółdzielni, bo liczy że spółdzielnia będzie cierpliwie czekała, a ponadto liczy również i na to, że ewentualna zwłoka nie spowoduje dla nich żadnych ujemnych konsekwencji finansowych albo będą one tak znikome, że po prostu opłaci się nie płacić w terminie. Z tym ostatnim stwierdzeniem niestety nie sposób się zgodzić.

Nie płacenie w terminie nie jest przedsięwzięciem opłacalnym, w każdym razie nie dla dłużnika. W razie nieregulowania należności bowiem spółdzielnia nie ma innego wyjścia jak wystąpienie na drogę postępowania sadowego, to zaś postępowanie wiąże się z koniecznością ponoszenia kosztów procesu. Kwestie związane z ponoszeniem kosztów procesu regulują przepisy prawa. Do podstawowych uregulowań w tym zakresie należą ustawy:

- z dnia z dnia 17 listopada 1964 roku KODEKS POSTĘPOWANIA CYWILNEGO, zwanym dalej k.p.c.,

- z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości:

- z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu,

- z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Zgodnie z powyżej cytowanym Kodeksem postępowania cywilnego:

„Art. 98. § 1. Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

§ 2. Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego.

§ 3. Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

§ 4. Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.

§ 1. Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji.”

Jak z powyższego wynika sąd ma obowiązek rozstrzygnąć o kosztach procesu w każdym orzeczeniu. W postępowaniu w sprawach o zapłatę należności na rzecz spółdzielni stosuje się przepisy o postępowaniu uproszczonym i upominawczym zatem zazwyczaj sąd wydaje nakaz zapłaty, który to nakaz jest właśnie takim orzeczeniem kończącym sprawę w instancji, o którym to mowa w art. 108 § 1 k.p.c.

Spółdzielnia występując na drogę sądową musi ponieść koszty, które podlegają uiszczaniu przy wnoszeniu pozwu do sądu, to jest wpis sądowy oraz koszty związane z ustanowieniem pełnomocnictwa (opłata skarbowa uiszczana jest na rzecz gminy: Miasta Gniezna) - opłata skarbowa od pełnomocnictwa. Wysokość opłaty skarbowej od pełnomocnictwa wynosi 17 zł, natomiast wysokość kosztów wpis sądowego jest zróżnicowana od wartości przedmiotu sporu i wynosi, zgodnie z art. 28 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych:

1) do 2 000 złotych - 30 złotych;

2) ponad 2 000 złotych do 5 000 złotych - 100 złotych;

3) ponad 5 000 złotych do 7 500 złotych - 250 złotych;

4) ponad 7 500 złotych - 300 złotych.

Należy w tym miejscu dodać, że wydając nakaz zapłaty sąd zasądza tytułem zwrotu kosztów sądowych jedynie 1/4 kosztów sądowych, tj. wymienionego wyżej wpisu i jeśli nie zostaje wniesiony sprzeciw od nakazu zapłaty to owych 3/4 nie należy uiszczać, ponieważ sąd zwróci je powodowi, dając tym samym pozwanemu szansę na zmniejszenie tych kosztów. Poza powyższymi kosztami sąd zasądza od pozwanego (dłużnika) również zwrot kosztów zastępstwa procesowego, to jest kosztów związanych z reprezentacją strony przez adwokata lub radcę prawnego. W sprawach o zapłatę wysokość minimalnych kosztów związanych z tą reprezentacją wynosi w zależności od wartości przedmiotu sporu, zgodnie z § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu:

1) do 500 zł - 60 zł;

3) powyżej 1 500 zł do 5 000 zł - 600 zł;

6) powyżej 50 000 zł do 200 000 zł - 3 600 zł;

7) powyżej 200 000 zł - 7 200 zł.

Przykładowo zatem wysokość kosztów poniesionych przez dłużnika, jeśli wysokość jego zadłużenia wynosi kwotę 1000 zł, wyniesie: 17 zł (opłata skarbowa) + 7,50 zł lub 30 zł w razie wniesienia sprzeciwu + 180 zł (zwrot kosztów zastępstwa procesowego) - razem co najmniej 204,50 zł lub 247 zł w razie wniesienia sprzeciwu.

Przy zadłużeniu wynoszącym 2100 zł wysokość tych kosztów wyniesie natomiast: 17 zł (opłata skarbowa) + 25 zł lub 100 zł w razie wniesienia sprzeciwu + 600 zł (zwrot kosztów zastępstwa procesowego) - razem co najmniej 642 zł lub 717 zł w razie wniesienia sprzeciwu.

W pierwszym przypadku z długu wynoszącego 1000 zł otrzymujemy w efekcie kwotę 1204,50 zł, zaś w drugim z kwoty 2100 zł otrzymujemy 2742 zł.

Oczywistym jest, że trudniej spłacić wyższą kwotę. Takie jednak niestety są prawne konsekwencje nieregulowania należności w terminie, czego trzeba mieć świadomość, decydując się na zwłokę w ich regulowaniu. Jak to wyżej wskazano kwestia ponoszenia kosztów jest niezależna od spółdzielni, ponieważ wszelkie sprawy związane z ich dochodzeniem na drodze sądowej regulują ogólnie obowiązujące przepisy prawa.